فیزیولوژی رنگ ها | روانشناسی رنگ ها
فیزیولوژی یا روانشناسی رنگ (Color psychology) به معنای مطالعه رنگها به عنوان عامل تعیین کننده رفتار انسان است. رنگ بر روی برداشت هایی که واضح نیستند و یا مبهم اند تاثیر میگذارد. رنگها، دارای ویژگیهایی هستند که قادرند تا تاثیرات خاصی را بر روی انسانها ایجاد کنند.
رنگها همچنین میتوانند باعث تقویت اثر بخشی تسکین دهنده باشند. برای مثال، قرص های قرمز یا نارنجی معمولاً به عنوان محرک استفاده می شوند. البته چگونگی تأثیر رنگ بر روی افراد ممکن است بسته به سن، جنسیت و فرهنگ، آنها متفاوت باشد.
به عنوان مثال، مردان تمایل دارند گزارش دهند که لباسهای قرمز یا امثال ان که رنگهای شاد و روشنی هستند، جذابیت زنانه را افزایش میدهد. با اینحال که پیوندهای رنگی می توانند بین فرهنگها متفاوت باشند، اما ترجیح رنگ از نظر جنسیت و نژاد نسبتاً یکنواخت است.
روانشناسی رنگ در طراحی
رنگهای اتاقهای خانه ی شما باید بتوانند شخصیت شما را نشان دهند. در حالی که به بسیاری از ما، زمان زیادی را برای فکر کردن به رنگ اتاق سپری نمیکنیم، ولی رنگ محیط زندگی ما به طور روزانه در زندگی ما اثر دارد.
رنگها میتوانند برحسب سن، جنسیت، پیشزمینه قومی، و یا آبوهوای محلی، تأثیر زیادی بر روی رفتار و افکار افراد بگذارد. رنگهای خاصی هستند که عکسالعمل مشابه در بسیاری از افراد ایجاد میکنند. پس زمانی که میخواهید خانه خود را تزئین کنید، مهم است که رنگها را به طور مناسبی انتخاب کنید.
برای داشتن یک خانه زیبا، نیازی نیست که نگران مد باشید. مدهای رنگی روزبهروز عوض میشوند. افرادی که در خانه زندگی میکنند، با انتخاب رنگ هایی که مورد علاقه آنها بوده و بر روی شخصیت آنها تأثیر میگذارد، باعث زیبایی خانه میشوند.
نکته کار این است که بتوانید رنگهایی که دوست دارید را در یک ترکیب دل نشین در کنار هم استفاده کنید. انتخاب ترکیبهای رنگی، یکی از ترسناک ترین قدمها برای افراد تازه کار است.
رنگ ها این قدرت را دارند که شکل و اندازه مبلمان، و شکل و اندازه اتاق را تغییر دهند. اگر بتوانید اطلاعات علمی در مورد رنگها و تأثیرات آنها را به دست بیاورید ، انتخابات ترکیبات رنگی آنقدر مشکل نخواهد بود . پس بیایید در مورد انتخاب رنگ ها ، و تآثیر آنها بر روی رفتار شما، اطلاعات بیشتری به دست آوریم.
همچنین بخوانید : وکتور آرت (vector art) چیست ؟ و چگونه از آن استفاده کنیم
انتخاب آگاهانه رنگ ها
به خاطر داشته باشید که هر رنگی، یک ارزش روانشناسی دارد و رنگها میتواند با ایجاد احساسات آرامش و عصبانیت بر روی شما تأثیر داشته باشند. پس زمانی که میخواهید محیطی آرام و امن در خانه خود ایجاد کنید، رنگهای خود را با دقت انتخاب کنید.
بعضی از رنگها هستند که اگر به میزان زیادی استفاده شوند، میتوانند تأثیری متضاد برای شما و خانواده شما داشته باشند. میخواهید چه احساساتی ایجاد کنید؟ کدام رنگ به شما کمک میکنند که بتوانید آن احساس را ایجاد کنید ؟ جواب دقیق این پرسشها را پیدا کنید.
برای پیدا کردن جواب این سوالها میتوانید از مجلهها، کتابهای تزیین، سایتهای اینترنتی و یا رنگ وسایل و پارچههای خود، استفاده کنید. در حقیقت، اگر میخواهید کار خود را از صفر شروع کنید ، بهتر است در ابتدا پردهها، مبلمان و فرشهای خود را انتخاب کنید، برای اینکه این مسائل، دارای ترکیبات رنگی کمتری نسبت به رنگ دیوار هستند.
زمانی که چیزهایی که دوست دارید را انتخاب کردید، سعی کنید کاری کنید که تعداد رنگهای کلی اتاق بیش از سه و یا چهار رنگ نشود. استفاده از تعداد زیادی رنگ در اتاق باعث میشود که اتاق شلوغ و نامرتب به نظر برسد. رنگ دیوار نسبتاً ارزان بوده و بیش از هر چیز دیگری میتوانند اتاق را تغییر دهد، پس میتوانید کمی آزمایش کنید.
رنگهای اتاق و تأثیرات آنها
رنگها از سه طریق تأثیر خود را میگذارند: فعال، غیرفعال و خنثی. شما میتوانید براساس استفاده اتاق و علاقه شخصی خود، رنگ اتاق را انتخاب کنید. رنگهای روشن، دلگشا و هوایی بوده و باعث میشوند که اتاق، روشنتر و بزرگتر به نظر برسد. رنگهای تیره، پیچیده و گرم بوده و حسی صمیمیتر به اتاق میدهند.
روانشناسی رنگ ها در شخصیت
در روانشناسی و فیزیولوژی رنگ ها، رنگ و رنگ ها از معیارهای سنجش شخصیت بهشمار میآیند؛ چرا که هر یک از آنها تأثیر خاص روحی و جسمی را در یک فرد باقی گذارده و میتوان رنگرا نشانگر وضعیت روانی و جسمی وی در نظر گرفت.
این موضوع با توجه به پیشرفتهای دو دانش فیزیولوژی و روانشناسی به اثبات رسیده است. ناگفته پیداست که انسان از زمان بسیار دور تاکنون تحت نفوذ و تأثیر رنگهای پیرامون خود بوده و هست.
و همچنین در صد سال اخیر که صنعت رنگسازی به نقطه اوج تحول خود رسیده است، این تأثیر دو چندان شده و در همه ارکان زندگی روحی ما اثری از آن قابل مشاهده است.
پس از آزمایش معروف دوشارخ در زمینه شناخت شخصیت انسان از طریق لکههای رنگین جوهر،آزمایش لوشر جدیدترین نظریهای است که در این مورد ارائه گردیده است.
بار علمی آزمایش مزبور علاوه بر استفاده در موارد روانکاوی و روانشناسی، در سیستمهای استخدامی نیز بکار گرفته میشود.
دنیایی که ما ناظر آن هستیم، پوشیده از رنگ است. رنگ برای فرد عالم، همانند هنرمند حائز اهمیت است. رنگها نقش مهمی در زندگی عاطفی و معنوی ما بازی میکنند، ما به درخشش روزهای آفتابی و شادابی رنگها تمایل بیشتری داریم و از هوای ابری و خاکستری خسته میشویم.
تأثیرات رنگها بر حالات مختلف روحی و روانی انسان
تأثیرات رنگها بر حالات مختلف روحی و روانی انسان از دو طریق امکانپذیر میباشد. تأثیر اولیه رنگ به دریافت احساسی رنگ (فامداری) مربوط میشود که از طیف نور مرئی رنگ ناشی شده و از آن به احساس ذهنی تعبیر شدهاست.
به عنوان نمونه فشار ملایم بر پلکها و قرارگیری انسان تحت شوک الکتریکی در یک محیط تاریک احساس رنگ را برای انسان ایجاد مینماید که این احساس اثر مرئی، از خارج چشم نیست. دلیل این امر تحریک سلسله اعصاب شبکیه توسط الکتریسیته یا فشار ملایم میباشد.
تأثیر دیگر رنگها اثرات ذهنی رنگهای عینی میباشد و احساسهای معینی را شامل میگردد که رنگها در بیننده ایجاد مینماید. در این شکل از تأثیر فامها به دو دسته پیش آینده و پس رونده تقسیمبندی میگردند که به ترتیب نزدیک بودن و دور بودن اشیا را در ذهن تداعی مینماید.
بر همین اساس فامهای دارای طول موج بلندتر (مثل قرمز و نارنجی) گرمتر از فامهای طول موج کوتاه تر (مثل آبی و سبز) احساس میشوند.
احساس گرمی و سردی، پیش آیندگی و پس روندگی در واقع اثرات ذهنی رنگهای عینی هستند که از جنبه روانشناسی رنگ نه از جنبه فیزیولوژیک رنگ، مورد بحث قرار میگیرد.
تأثیر رنگها علاوه بر روان و روح بر عملکرد و فیزیولوژیک انسان نیز تأثیر میگذارد. تأثیر رنگ بر فشار خون، میزان تنفس و زمان از نمونه این تأثیرات میباشد.
پاسخهای فیزیولوژیکی و بیو مکانیکی فعال و دقیق از تشعشعات خورشیدی و محیطهای مصنوعی بر روی بدن انسان اثبات این موضوع میباشد.
انطباق ریتمهای هورمونی بدن با شبانه روز و تاریکی و روشنی از پاسخهای بدن به رنگها میباشد.
روانشناسی رنگ ها در کسب و کار
روانشناسی رنگ ها در تبلیغات
فیزیولوژی رنگ
سیستم عصبی خودکار که مسٸول تنظیم ضربان قلب،تنفس،هضم غذا و دیگر اعمال غیر ارادی بدن انسان است،از دو بخش سمپاتیک و پاراسمپاتیک تشکیل می شود.
در صورتی که در اثر تٲثیرات فیزیکی(کار و کوشش) یا تٲثیرات عاطفی (ترس،خشم،هیجان) سیستم سمپاتیک در کنترل سیستم پاراسمپاتیک قرار گیرد میزان ضربان قلب افزایش می یابد و با برطرف شدن فشار روحی پاراسمپاتیک شرایط جسمی را به حالت عادی برمی گرداند.
آزمایش هایی که روی افراد مختلف انجام شده نشان داده است که رنگها نٲثیر شگرفی بر بدن انسان و عملکرد آن دارد.به طور مثال رنگ قرمز تیره روی بخش سمپاتیک اثر گذاشته،فشار حون و ضربان قلب را بالا می برد و تنفس را تندتر می کند.
در مقابل رنگ آبی تیره با تٲثیر روی بخش پاراسمپاتیک موجب کاهش فشار خون و ضربان قلب شده و تنفس را کند می کند.
حتی رنگ روز و شب نیز روی فعالیت بشر تٲثیر می گذارد.رنگ آبی تیره شب،رنگ آرامش و سکون است و کاهش سوخت و ساز را به همراه دارد و انسان را مجبور می کند تا از فعالیت دست بکشد. رنگ زرد روشن روز نیز رنگ امید و فعالیت است و به انسان نیرو و تحرک می دهد.
احساسات و واکنش به رنگ ها
واکنش های احساسی نسبت به رنگ ها، به صورت ناخودآگاه اتفاق می افتد. پاسخ و واکنش به رنگ ها ممکن است مثبت یا منفی باشد، بنابراین در بخش زیر احساسات و واکنش های معمولی که ممکن است توسط رنگ ها ایجاد شود، مورد بحث قرار می گیرد.
با این حال، باید توجه داشت که ممکن است افراد مختلف به یک رنگ یکسان واکنش متفاوتی نشان دهند.
تاثیر رنگ های مختلف در طراحی
طیف های مختلف رنگ ها، اثرات روانشناختی و فیزیولوژیکی قدرتمندی ایجاد می کنند. در واقع اثرات روانشناختی در ذهن احساس شده و اثرات فیزیولوژیکی باعث تغییر در بدن می شوند.
یکی از نکاتی که باید به آن توجه داشت این است که افراد ممکن است بر اساس تجربیات قبلی خود، واکنش متفاوتی نسبت به یک رنگ یکسان نشان دهند. مطالعات تحقیقاتی نشان داده است که:
یک: رنگ بر روحیه و یا احساسات فرد در مورد یک فضا تأثیر می گذارد. در واقع به نظر می رسد که رنگ های روشن و سرد فضا را بزرگتر نشان می دهند و در مقابل رنگ های تیره و گرم فضا را محصور کرده و کوچکتر نشان می دهند.
دو: رنگ بر درک افراد از وزن و اندازه تأثیر می گذارد. به طور معمول تصور می شود که رنگ های تیره اشکال را باریک تر از نشان می دهند و رنگ های روشن وزن را سنگین تر می کنند.
اما جالب است که نتیجه عکس آن در طراحی مد صادق است. در واقع می توان گفت که در طراحی داخلی رنگ های تیره سنگین تر از رنگ های روشن و سرد به نظر می رسند.
سه: رنگ بر درک فرد از دما نیز تأثیر می گذارد. مطالعات نشان داده است که درجه حرارت بدن در پاسخ به رنگ های مختلف نوسان دارد. به عنوان مثال، رنگ های قرمز، نارنجی و زرد می توانند درجه حرارت فرد را افزایش دهند و رنگ های سرد نیز منجر به کاهش درجه حرارت شوند.
چهار: رنگ ها می توانند باعث احساس کسالت و آرامش، یا فعالیت و نشاط شوند. علاوه بر این رنگ ها ممکن است باعث تحریک سیستم عصبی شوند و بدن به روش های منفی نسبت به این محرک واکنش نشان دهد.
پنج: رنگ ها می توانند در واکنش افراد به صدا، طعم، بو و درک آن ها از زمان تأثیر بگذارند.
شش: رنگ ها می توانند در میزان بهبودی بیماران نیز بسیار موثر باشند.
بین ترکیبات رنگی که افراد به اراده و سلیقه خود ایجاد میکنند و ویژگیهای شخصیتی و رنگهای ذهنی فرد ارتباط مستقیمی وجود دارد. انسانها علاقه بسیاری به ترکیبات رنگی چهره و ظاهر خود میباشند و که میتوان آن را خود دوستی نامید.
از سویی دیگر، رنگهایی وجود دارد که نشان دهنده رنگهای ذهنی و شخصیتی فرد است و روحیه وی را نشان میدهد.
در پایان به این نتیجه میرسیم که رنگ تأثیر بسیار زیادی در زندگی، شخصیت و روحیه افراد دارد و توجه به رنگهایی که افراد ایجاد میکنند ما را به روحیه آنها راهنمایی میکند.
در این زمینه تستهای رنگ بسیاری است که از نظر روانشناسی رنگ ها صورت میگیرد که به نظر تست ترکیب رنگی نتیجهٔ دقیقتری را ایجاد میکند.
به طور کل آدمی به رنگها علاقه نشان میدهد و در محیط بیرنگ عکس العمل جالبی را نشان نمیدهدو بهطور کلی رنگها در تمام احوال و زمانها توجه انسان را جلب نموده و می نماید.
انسان میکوشد تا اسرار و رموز آن را بشناسد و در زندگی خود بکار ببردو منبع الهامات آن طبیعت است.