طرح پانزی چیست ؟

پانزی یک ترفند برای جذب سرمایه از مردم به‌ جهت کلاهبرداری هست. تو طرح پانزی همیشه یک مساله اقتصادی جذاب (با عناوین مختلف) برای مشتری مطرح میشه که خارج از عرف سود تعریف شده در جهان هست.

یک سود وسوسه کننده.

به عبارت دیگه وعده سود بالایی به مردم داده میشه. به این ترتیب اول اعتماد مردم رو جلب میکنن و بعد پولشون رو ازشون می‌گیرن و به روش‌های مختلفی سرشون کلاه می‌گذارن.

در این مطلب با مفهوم طرح پانزی آشنا میشیم و میفهمیم پانزی گیم چطور کار میکنه و از کجا بفهمیم یک پلن اقتصادی یک طرح پانزی هست.

روش کار پانزی به چه شکل هست؟

روش کار این شرکت‌ها به این شکل هست : فرض کن من از تو ۱ میلیون تومان پول می‌گیریم و بهت وعده سود ماهی ۱۰% می‌دم (معمولا سودی رو پیشنهاد می‌کنن که برای مردم جذاب باشه). بعد از این‌که پول رو گرفتم هر ماه از پول خودت بهت ۱۰% سود می‌دم. در این‌صورت ۱۰ ماه طول می‌کشه تا اصل پول خودت رو به خودت برگردونم.

تو یکی دو ماه اول مردم به من اعتماد می‌کنن و پول‌های بیشتری به من پرداخت می‌کنن. من هم همین شیوه رو ادامه میدم و تا جایی پیش میرم که مقدار پولی که مردم واریز می‌کنن، بیشتر از سودی باشه که من بهشون پرداخت می‌کنم.

این‌طوری همیشه پول من درحال افزایش هست. جایی که دیگه سودهای پرداختی من خیلی زیاد بشه و در مقابل دیگه ورودی سرمایه جدید نداشته باشم، کلا دیگه سود پرداخت نمی‌کنم و جمع می‌کنم و میرم.

شرکت‌های پانزی به همین راحتی سر مردم رو کلاه می‌گذارن و سودهای خیلی بزرگی به جیب میزنن. البته همیشه هم به همین سادگی هم نیست. کلاهبرداران تو این سال‌ها بیکار نبودن و روش‌های جدیدتری هم برای این نوع کلاهبرداری‌ها ابداع کردن؛ ولی روش کار همشون شبیه به هم هست.

طرح پانزی از کجا اومده؟ چرا اسمش پانزی هست؟

این اسم مربوط به شخصی به‌ نام چالز پانزی (Charles Ponzi‎) هست که در دهه چهل میلادی در آمریکا زندگی می‌کرد. پانزی بعد از جنگ جهانی اول با وعده خرید کوپن‌های تخفیفی مربوط به اداره پست در کشورهای اروپایی و تعهد فروش آن‌ها در آمریکا با سود ۵۰% تنها در ۴۵ روز، از مردم سرمایه‌های زیادی جذب کرد. پانزی درحالی این وعده‌ها رو به مردم می‌داد که بانک‌های اون زمان تنها ۵% سود پرداخت می‌کردن.

بعد از مدتی پانزی با سرمایه‌هایی که جمع کرده بود، سود اولین سرمایه‌گذاران رو پرداخت کرد. همین‌طور سود سرمایه‌گذاران جدید رو هم از طریق سرمایه‌گذاران قبلی پرداخت می‌کرد، بدون این‌که کار خاصی انجام داده باشه. بعد از حدود یک‌سال ۲۰ میلیون دلار سود کسب کرد. اسم پانزی هم از اینجا بود که معروف شد. این روش رو بعدا کلاهبرداران زیادی به شیوه‌های امروزی تبدیل کردن و ازش برای سواستفاده از مردم استفاده می‌کنن.

چطور یک طرح پانزی رو تشخیص بدیم؟

طرح‌های پانزی همیشه از یک الگوی خاص پیروی می‌کنن. همشون در نهایت دنبال جذب سرمایه با پرداخت سود بالا و تضمین شده هستن. اگه کمی دقت کنیم و با این سیستم آشنا باشیم، می‌تونیم اون‌ها رو تشخیص بدیم.

شیوه اول تشخیص پانزی این هست که معمولا این شرکت‌ها برای جلب اعتماد مردم اول یک توجیه باورپذیر برای مردم تعریف می‌کنن که محل درآمد زیادشون از کجاست و چطوری خودشون دارن سود می‌کنن. راه‌های زیادی برای این‌کار وجود داره. مثلا ترید دربازارهای مالی مثل فارکس و بورس و ارزهای دیجیتال.

طول عمر یک شرکت پانزی چقدر هست؟

طول عمر یک پانزی به عوامل بسیار زیادی بستگی داره. معمولا تا جایی که ممکنه شرکت‌های پانزی به کار خودشون ادامه میدن. اما جایی که دیگه روش‌های مدیریت سیستمشون دیگه جواب نده و نتونن ورودی سرمایه داشته باشن، جمع می‌کنن و میرن.

بازار هدف شرکت‌های پانزی کجاست؟

شرکت‌های پانزی اکثرا کشورهای جهان سوم و درحال توسعه رو به‌عنوان بازار هدفشون انتخاب می‌کنن. چرا؟ چون تو این کشورها اکثر مردم فقیر هستند و تشنه پول یا تورم زیادی دارنو شرایط اقتصادی خوبی هم ندارن. پولدار شدن برای مردم این کشورها رویایی هست که خیلی دوست دارن که باورش کنن. برای همین به راحتی گول می‌خورن و باور می‌کنن که به‌راحتی هم می‌شه یک شبه پولدار شد.

نکته بعدی این هست که کشورهایی که جزئی از تحریم‌های بین‌المللی هستن هم یک گزینه عالی برای بازار هدف شرکت‌های پانزی هست. چرا؟ چون این کشورها تحریم هستن و پیگیری قضایی چنین مسایلی از مراجع بین‌المللی براشون خیلی سخت‌تر از کشورهای دیگه هست. پس احتمالا شرکت‌های پانزی بعد از کلاهبرداری در این کشورها حتی شاکی خصوصی هم ندارن. جالبه، نه؟